Toy Story 3

Rating: *****/*****, or 10/10

Opnieuw geen ontsnapping aan Pixars hoge kwaliteit

Tot dusverre heerste in Hollywood de situatie dat een filmtrilogie begint met het beste deel uit de reeks, waarna de ideeën en daardoor ook de kwaliteit geleidelijk afneemt en het derde deel het niet haalt bij het niveau van de voorgangers. Het aantal uitzonderingen op deze regel was praktisch nihil, tot nu toe. Pixar, keer op keer geroemd en gelauwerd vanwege het uitzonderlijke vakmanschap in haar animatiefilms die zowel jong en oud hartelijk bekoren, breekt definitief met deze ongeschreven regel en levert een derde Toy Story af die zich niet alleen zonder moeite kan meten met beide voorgangers, maar hen beide zelfs ruimschoots overtreft. Bovendien blijft Pixar zodoende haar 'winning streak', die nu al sinds 2003 (het jaar van Finding Nemo) voortduurt, behouden. De hoeveelheid gewonnen (en terecht verdiende) Oscars stapelt zich op, en het lijkt zeer aannemelijk dat Toy Story 3 daar geen verandering in zal brengen.

John Lasseter, de regisseur van beide voorgaande delen, heeft de regiestoel dit keer overgedragen aan Lee Unkrich, die optrad als co-regisseur van Monsters Inc. en Finding Nemo, maar dit keer alleen de touwtjes in handen heeft. Met Toy Story 3 als zijn solo-debuut toont Unkrich aan de kunst van de meester goed afgekeken te hebben en een geslaagd leerling te zijn. Meer nog dan in de voorgaande delen is de balans tussen humor en ontroering op elk front geslaagd.

Woody, Buzz en ons andere favoriete speelgoed hebben het er niet makkelijker op gekregen sinds Toy Story 2. De jaren zijn voorbij gegaan, hun baasje Andy is opgegroeid en staat op het punt naar de universiteit te gaan. Een onzeker lot wacht het speelgoed: zal Andy aan hen denken en mogen ze met hem mee, worden ze op zolder opgeslagen, of wacht hen – o, gruwel! – de afvalbak? Door een samenloop van omstandigheden, waaronder een zeer nabije ontmoeting met een vuilniswagen, belandt het groepje op kinderdagverblijf Sunnyside, waar ze met open armen ontvangen worden door het daar al aanwezige speelgoed en hun leider, de roze knuffel Lots-o'-huggin'-Bear en diens aalgladde handlanger Ken, Barbie's mannelijke tegenhanger, die het in een zeer komische scène meteen aanlegt met de Barbiepop van Andy's zusje. Lotso en Ken presenteren het verblijf als een waar paradijs waar het oude speelgoed alles krijgt wat het nodig heeft, inclusief permanente aandacht van enthousiaste koters. Woody vertrouwt het niet en bedankt voor de eer, waarop hij plichtsgetrouw probeert naar zijn baasje terug te gaan, want Andy is en blijft de rechtmatige eigenaar. Uiteraard weigeren zijn vrienden zijn voorbeeld te volgen, jaloers door het feit dat Andy alleen Woody mee naar de universiteit genomen zou hebben en Andy's moeder onopzettelijk de rest bij het afval gedeponeerd heeft.

Al snel blijkt echter dat Woody's wantrouwen gegrond was. Lotso en het andere ervaren speelgoed blijkt Woody's vrienden naar de peuterspeelzaal verbannen te hebben, wat voor speelgoed de hel op aarde is. De peuters onderwerpen hun nieuwe speelkameraden aan de meest afschuwelijke folteringen denkbaar voor speelgoed. Woody belandt tijdens zijn queeste bij het meisje Bonnie dat wel op de juiste manier met speelgoed omgaat. Zijn nieuwe collegae vertellen hem van de wreedheden die in Sunnyside begaan worden, waarop Woody een reddingsoperatie voor zijn vrienden op touw zet. Uiteraard laten Lotso en zijn onderdanen de nieuwe slachtoffers niet zonder slag of stoot gaan, wat leidt tot een aaneenschakeling van inventieve achtervolgingen en confrontaties met de nare teddybeer en zijn schattig aandoende maar gluiperige handlangers.

Laat het aan Pixar over om zelfs bij het derde deel van een trilogie nog met voldoende fascinerende invalshoeken en geslaagde grappen op de proppen te komen om een uitstekende bioscoopervaring op te leveren. Uiteraard is het opgroeien van kinderen een voor de hand liggende fase in het bestaan van elk stuk speelgoed. Pixar weet dit gegeven om te zetten in een film die niet alleen onderhoudend maar ook daadwerkelijk – niet eens leeftijdsgebonden – aangrijpend is. Het gedwongen afscheid tussen Andy en zijn trouwe speelkameraadjes zal zelfs bij de meest zure toeschouwer nog een brok in de keel vormen: het wordt aangeraden genoeg zakdoeken bij de hand te houden. De realisatie dat Woody en zijn vrienden hun beste tijd gehad hebben en weinig plaats in de wereld meer lijken te hebben wordt serieus behandeld maar nooit op een manier dat het voor kinderen of volwassenen te prekerig wordt om naar te kijken. Zoals elke ervaren regisseur op Pixars loonlijst weet Unkrich de juiste verhoudingen te leggen tussen dit serieuze onderwerp en een luchtige maar daardoor niet minder ontroerende uitwerking van de getoonde strijd om te overleven die Woody, Buzz en de rest moeten voeren om eens temeer in handen van een eigenaar te komen die van hen houdt en met hen speelt, zoals de droom van al het speelgoed is.

En naast de perfect uitgewerkte ernst spat ook de humor zoals vanouds van het scherm op de gebruikelijke geslaagde wijze die we van Pixar onderhand gewend zijn en ten volle weten te appreciëren. De absolute hoogschieters zijn de scènes tussen Barbie en haar nieuwe vriend Ken die zich tot een sinistere gastheer met een imposante collectie vintage-kleding ontpopt. Ook de taferelen rond een geresette Buzz Lightyear en zijn nieuwe Spaanse identiteit zijn van een hoog niveau en zullen zowel het jonge als het oude publiek ten volle doen genieten.

Pixar haalt met Toy Story 3 een ongeëvenaarde stunt uit: een derde deel in een sowieso al hoogstaande cyclus die iets wezenlijks toevoegt aan het al geleverde materiaal en daar bovendien nog een schepje bovenop doet, resulterend in het beste speelgoedverhaal denkbaar, en het beste deel van de trilogie. En daarnaast de zoveelste vijfsterrenfilm op Pixars conto. De vraag hoe lang Pixar zichzelf nog weet te overtreffen dient zich elk jaar weer aan, maar kan zonder twijfel nog lange tijd gesteld worden, want na het fantastische Up legt ook Toy Story 3 de lat weer net een stukje hoger.