Saw II

Rating: ***/*****, or 6/10

Het gemartel gaat door

Wanneer wordt de grens tussen geraffineerde horror en ordinaire martelporno overschreden? Die vraag drong zich op toen de film Saw vorig jaar de bioscopen bereikte. Het verhaal over twee mannen die vastgeketend zitten in een gore kelder, met de keuze om dood te hongeren of hun voet eraf te zagen om te ontsnappen, was schokkend, duister en bij vlagen letterlijk misselijkmakend, maar het viel niet te ontkennen dat de film uitstekend geschreven was, de nodige intrigerende plotwendingen bevatte en in het algemeen een goed gemaakte griezelfilm was. Aangezien de low budget-film voor een appel en een ei gedraaid was en een behoorlijk grote winst binnenhaalde, is het geen verrassing dat binnen korte tijd een tweede deel volgens dezelfde formule gemaakt is, want dat is tegenwoordig de regel in de filmindustrie. En dus gaat het martelen door...

Psychopaat Jigsaw is terug. Dit keer beperkt het lijden zich niet tot twee mensen, maar ziet een groep van acht zich in een vergelijkbare situatie geplaatst. Tezamen worden zij wakker, opgesloten in een vies en leegstaand huis, zonder te weten hoe ze daar gekomen zijn. Via bandrecorders krijgen zij Jigsaws regels te horen: het huis wordt langzaam gevuld met een dodelijk gas en de groep heeft slechts twee uur de tijd om te ontsnappen, tenzij ze injecties met antiserum te pakken kunnen krijgen die door het huis verspreid zijn. Om bij het antiserum te komen moeten ze echter eerst de dodelijke vallen die Jigsaw voor ze klaar heeft staan omzeilen. Zullen ze lichaamsdelen opofferen om in leven te blijven? Zullen ze samenwerken om te ontsnappen of is het ieder voor zich?

Het zijn dezelfde vragen die de eerste film stelde, en wat dat betreft verschilt Saw II weinig van de voorganger. De hoofdattractie wordt hier uiteraard gevormd door de nieuwe vallen die de schrijvers bedacht hebben om hun personages mee om zeep te helpen. En we hebben weinig met hen te doen, want het zijn voornamelijk criminelen en randfiguren, gestuurd door puur egoïsme en zelfbehoud. Dus kijken we rustig toe en wachten we op de volgende macabere uitvinding waarmee dit zootje ongeregeld zich geconfronteerd ziet. De één verbrandt levend, de ander bloedt langzaam dood, het is weer dolle pret! Toch blijft het oprecht intrigerend welke ziekelijke machinaties de schrijvers nu weer bedacht hebben...

Evenals in deel één werkt de politie hard om Jigsaw (een uitstekend grimmige Tobin Bell) te pakken te krijgen. Dat gebeurt al aan het begin van de film, waarop blijkt dat zijn nieuwste spel al in volle gang is. Inspecteur Matthews (een gefrustreerde Donnie Wahlberg) ziet zich gedwongen de zieleroerselen van de gek aan te horen, want zijn zoon is één van de acht slachtoffers. Dat het joch (de irritante Erik Knudsen) een arrogante kleine etter is, blijkt voor de vader minder relevant dan voor de kijker, voor wie het slechts kanonnenvoer van hetzelfde kaliber als de andere gevangenen is.

Het interessantste aspect van Saw II ligt in de conversaties tussen de wanhopige vader en de psychopaat, waarbij we diens beweegredenen eindelijk ten volle leren kennen. Jigsaw is een terminaal kankerpatiënt en in de waan dat de meeste mensen het leven niet ten volle waarderen en het verspillen. Daarom laat hij hen door zijn beproevingen heengaan, zodat ze na afloop hun leven meer zin geven. Echter, met zo'n boodschap blijft het merkwaardig dat veel van zijn slachtoffers in situaties terechtkomen die ze eigenlijk nauwelijks kunnen overleven. Maar in vergelijking met andere psychopaten uit de filmgeschiedenis (denk Leatherface, Freddy Krueger of Michael Myers) heeft Jigsaw meer diepgang en karakter dan we gewend zijn voor horrorfilms van dit expliciete en misselijkmakend niveau.

Jigsaws naderende einde ligt echter vanaf deel één al vast, maar de plotwending in Saw II biedt garantie voor de toekomst van de serie die zo nog vijf delen verder kan als het geld blijft binnenstromen, zoals het voor de eerste film deed. Het is echter oppassen dat Saw niet in hetzelfde herkauwen vervalt als het heersende cliché van dit type bloederige horrorfilms stelt. Immers, de originele films in franchises als A Nightmare on Elm Street, Halloween of Friday the 13^th mogen dan wel klassiek genoemd worden, de andere delen van deze reeksen zijn door de meeste mensen al terecht vergeten. Saw II houdt zich in vergelijking nog sterk, maar de valkuil van het genre lijkt onvermijdelijk.

Saw II doet de eerste film nog eens dunnetjes over, maar dan met meer dodelijke vallen, meer slachtoffers en vooral meer gore (in het laatste opzicht hoofdzakelijk meer dan nodig). De plottwists blijven gelukkig redelijk origineel en de boodschap van de moordenaar is niet helemaal ontoepasselijk, waardoor de film net boven de doorgaans lage standaard blijft die vervolgfilms in het horrorgenre meestal typeert. Desondanks is het duidelijk dat de serie zich hoe langer hoe meer op het lugubere vermaak van de inventieve dodelijke vallen gaat concentreren. Waar Saw een briljante instant klassieker in het genre bleek en Saw II een redelijk vervolg op het origineel, zal de formule rond Saw III – uiteraard al aangekondigd – inderdaad vervallen zijn tot zinloze martelporno. Wat dat betreft mag de zaag er nu al ingezet worden om de serie dat lot te besparen...