Today's Review: Boardwalk Empire Season 4

It sure has been a while, but I finally wrote another review, of a whole season of television no less:

http://www.moviescene.nl/p/156957/boardwalk_empire_seizoen_4_-_dvd_recensie

I have less and less time for fairly lengthy pieces like these. Considering I was on vacation I decided to take a crack at this one when it was offered to me. After all, you just have to find time every now and then for writing a piece that has the potential to be read by thousands. Sadly, the reviews on my blog don't count in that regard, as they're lucky to be read by more than three people (my mom doesn't even check them out, for heaven's sake!). Of course, recently I started aiming at writing reviews that I can post on IMDb in abbreviated form, but still, the use of taking the time and effort for such pieces is debatable considering my otherwise fairly busy existence. It kinda sucks for my blog, but it just doesn't have that much priority.

I had a blast watching this fourth season of the magnificent and hugely underrated HBO show Boardwalk Empire. Top-notch quality television like the previous seasons, despite a somewhat slow start (which is not unusual for HBO series). The only true downside of the thing is I received the DVD version rather than the requested Blu-Ray set, which means a breach in viewing style compared to the previous three seasons, which do grace my BD collection. Lesser video quality and a lower number of special features (saves time!) didn't hinder my appreciation of the show's fourth and penultimate season, as you'll find checking out the deservedly high rating I bestowed upon it. That said, I still have a tough time reviewing entire seasons of TV shows, considering there is so much to say about them. The piece already ended up longer than most similar reviews by the hand of my peers, but there's still plenty of material left unaddressed. I didn't even mention Michael Shannon's fabulous performance as former Prohee Nelson Van Alden in this run, which so poignantly mixes dark humour with social drama, as we follow the man's descent into a life of true crime which paradoxically finally makes him a likeable person. The show's tendency for wonderful team-ups of characters you would never see coming is also left largely unexplored, even though it formed one of the most enjoyable experiences this season. Reviewing seasons of television shows in an adequately limited number of words remains quite a challenge for me. I'm sure many readers won't be bothered by the frustrating results as much as I am myself though. Certainly not the small numbers who read it here.

Jurassic Park III: All Terrain Dino Trapper Vehicle

Year of release: 2001

Accessories:

-Dino damage door (with gun)

-Detachable gun/battery holder/sound generator

-Billy Brennan figure

Description: (note: the writer of this review is not an expert on cars, at least not in the English language. Some parts of this review might be a little confusing as a result, for which an apology is offered here.)

This large and heavy vehicle is pretty detailed and has a lot of features. The underside of the truck is black and so are the wheels, cabin and wind shields. The upper part is coloured yellow, adorned with silver highlights, including net device, gun and lights. It has some extra details, like large silver scratches at the front, indicating this car had a run in with an unpleasant creature. There are also a lot of little brown spots, making it seem this vehicle has driven on a lot of muddy roads. A small, hardly noticeable, JP III logo can be found on the right end of this car.

In the back of the car a heavy detachable device is installed, which controls most of the action features this model has to offer. This device is coloured metallic dark grey with some red highlights on it. On top of it a transparent gun is found, with a little red button to the right of it: pushing this button results in the gun lighting up in funky red colours and causes spiffy firing noises to be heard. On the middle of the front part of this jeep a large silver crane arm is attached, with a light blue rubber net on it to capture dinosaurs with. Pressing the lever on the left of the electronic device makes the net crane cut loose and violently crashing forward, so that any creature in front of it gets pushed to the ground with force. Added to this are some weird humming noises. Another lever on the right makes the right door fall off and produces crashing sounds. On top of the door is a second gun with a large tranquilliser dart in it: pressing the little button on this weapon fires the dart: but it doesn’t get very far since it’s attached to a rather short rope.

Finally, this vehicle also comes with an exclusive Billy Brennan figure. This guy sports a green shirt, dark blue pants, black belt, black gloves, black boots, brown hair and very blue eyes. It’s got some asymmetric features (like the regular Billy figure) like a silver shoulder patch on his right arm, and a similar patch on his left knee. He’s also got a pair of sunglasses dangling around his neck. The figure stands in a fairly neutral position, except his right arm is moved to the right, like some invisible character is handing him something. It’s not possible to move the arm into a normal position.

Analysis: this car could have been better. It’s not dismally bad or anything, but it’s got so many features and details that it looks very busy and chaotic. The paint job is only decent, though I like the mud it gives the car some character. The scratches are overdoing it unfortunately: there already is a dino damage option anyway. The sounds are all fine, though pretty weird at times. The net mechanism works good, but the net itself is disappointing: it misses the realistic net feel of the nets on Kenner’s vehicles, mostly because this one is made of rubber and is very blue. But the net catching action does work properly, although only on smaller dinosaurs, because the net isn’t very large.

The dino damage action is also decent enough, but is hindered because of the irremovable gun attached to it. It would have been better if there was only one gun, because this vehicle now has two, both of them not very convincing. The gun which actually fires a missile (which incidentally looks very much like a reuse of the old Kenner TLWS1 Net Trapper vehicle’s gun), but this missile has a very limited range because it’s being held back by a very short rope. It would work better if there wasn’t a rope: of course this mistake is easily corrected by getting rid of the rope, if you’re willing to do that. The other gun is the one on top of the electronic device: this gun lights up red when activated. Though this looks funny it doesn’t add a lot. Like stated above, it would have been better if there was only one gun at the back, capable of firing a missile, and dump the light effects. Two guns is just overkill and hinders other functions.

The Billy figure is not impressive. It sports a very odd outfit, which is in no way reminiscent of Billy’s clothing in the actual JP III movie, though the head resembles Alessandro Nivola somewhat. His right arm is sticking out in a very annoying manner, further diminishing this figure. The figure fits in the driver’s seat, but it’s rather tiny in comparison to the vehicle, like the car was designed to hold bigger figures. In total, there is room for five figures; two in the seats, three on the sides of the car.

Playability: this vehicle would have had higher playability if it wasn’t so cramped with details. There should have only been one gun: that way the dino damage door would have come off more easily. The rope on the gun shouldn’t have been attached there. The light effects should have been left out, because they don’t really add anything and look silly anyway. Other that that this car should provide some good playability situations. Keep in mind it features electronics, so be careful when playing rough with it: it might break easily. It’s a good thing the electronics are all controlled by the removable box, so one can play rough with it after all.

It’s nice the car came with a special Billy figure, but sadly it’s a pretty lousy sculpt, mostly because of the redundant details like the sunglasses and patches. Though it doesn’t stand in a totally irritating posture like some of the regular human figures of this toy line, the right arm’s position severely screws it up. Fortunately the other limbs are normal enough, so it isn’t a total loss.

Realism: there was no car in JP III, at least not on Isla Sorna. It’s no surprise this vehicle looks totally unrealistic and was made up for the toy line. It has no connection to the movie whatsoever. The Billy Brennan figure looks a bit like its counterpart in the movie, though only because of the head sculpt. The clothing is also totally made up. And no, Alessandro Nivola’s eyes aren’t that blue…

Repaint: no. Both the car and the human figure wouldn’t be repainted for other toy lines either.

Overall rating: 5/10. It’s certainly not the best car in the history of Jurassic Park toys, but it’s fairly decent. It has some good options, like the net trapping action. But in general it’s more or less ruined by overkill, as well as overly weird and unrealistic design features. The Billy figure isn’t very good and doesn’t add to the quality of the set either. This vehicle is not very rare, so if you want one, it’s not all that hard to track down for an affordable price.

Today's News: lots o' trailers mostly

The latest crop of news of the past few days consists of mostly trailer material:

http://www.moviescene.nl/p/156970/nieuwe_trailer_serie_gotham

Seems somebody was inspired by Nolan's seminal Dark Knight trilogy. The whole look of this show, based on the trailers so far, screams Nolan in its display of realistic psychopaths and criminals and dark steel and glass canyons. No trace of the more outlandish, fantastic elements of Batman lore. Considering it's an origin show that can still come of course. You've got to show the everyday people behind these heroes and demons before going overboard with any otherwordly shenanigans they might offer. So for the time being, the villains to be set up will dabble in the more commonplace criminal enterprises instead of revealing their odd personality quirks out loud. I doubt we'll be seeing Poison Ivy controlling plant life with pheromones anytime soon, which is probably for the better. It seems that at the heart of the story remains young Bruce Wayne's loss of his parents and honest cop Inspector Gordon's subsequent quest to apprehend their killer, which forms a personal bond between the two of them based around their need for justice. That's as Batman as they come without introducing the alter ego of the Caped Crusader. It's also a basic element of the Batman make-up that the Dark Knight movies kinda raced through, which does make the show stand out more on its own. Question is, will Gordon catch the murderer, or will he fail at that, which makes the urgency for young Bruce feel all the more pressing? And how do all these token Batman villains, like Catwoman, Penguin and Riddler fit into the grand scheme of things? Despite the copycat style, still a lot to look forward to.

http://www.moviescene.nl/p/156979/eerste_trailer_outcast

Another medieval Sword & Sorcery flick starring Nicolas Cage as a wethered ex-crusader? Been there, done that, didn't work out so great before. It seems Outcast's plot just trades in the creepy witches and demons from Season of the Witch for angry Chinese overlords and royal family squabbles. And instead of Ron 'Hellboy' Perlman for a sidekick, we get Hayden 'whiny Anakin' Christensen. Also not much of an improvement. Cage's fondness of silly wigs remains, so at least there's some consistency to his career. The entire thing seems like a B-movie with a minute plot based around a string of action scenes, which is to be expected from a movie directed by a first-time director who usually deals with coordinating stunts only; though he has an impressive resumé in that department, no doubt there. Chances are that means the action scenes will be executed rather adequately, which seems like the least we should hope for in this film's case.

http://www.moviescene.nl/p/156980/eerste_teaser_woman_in_black_2_

The popular trend of giving succesful horror films a sequel of sorts that doesn't feature any of the characters from the previous installment continues, whether we like it or not. The Woman in Black was a very effective chiller, but its ending seemed fairly definitive, even though it was established that exorcising the vengeful spirit from the title didn't work. That's enough for any studio hungry to cash in on decent box office results (can't imagine they were stellar or anything), so the murderous ghost will soon be at it again. Hammer Studios has a history of fondly remembered horror movies and their many follow-ups, and in a way it's reassuring to know the recently revamped horror specialist studio isn't afraid to use its tactics of old. Do we want a second Woman in Black? Not particularly, but I'm all for period movies with Gothic looks. Hammer has always had a knack for those and the 21st Century seems no different for them in that regard. The premise isn't so bad either. Snotty kids evacuated from WW II London are relocated to a creepy countryside mansion, and instead of finding a delightful fantasy world in the cupboard they encounter a sinister spirit hellbent on enticing them to suicide there. Basically sounds like an evil Narnia, so what's not to like?

http://www.moviescene.nl/p/156982/weaver_niet_in_expendabelles

This is quite a setback for the ExpendaBelles project. If you consider old grunts like Sly Stallone and Arnold Schwarzenegger, whose primary decade of fame and fortune was the Eighties, as the prime action movie stars of their day, Sigourney Waver was their definite female counterpart, thanks to the first two Alien movies - groundbreaking pictures in that regard - and Ghostbusters. There's not that many well remembered powerful older action gals around that remain as active as she is. Terminator's Linda Hamilton maybe? What has she been up to since then? For any other similar femme fatales, you'd have to look for more recent fare. Weaver would have been the project's greatest asset in iterms of casting, so who could fill her shoes now? Sure, there's plenty of grand dames of the cinema who could, but not that many with a memorable action movie background that would warrant their presence. It just goes to show how rare such roles were for females back then. Which made this female equivalent of The Expendables a risky venture to begin with, as there was always a realistic chance those few girl power women of old would turn down a part. Considering The Expendables 3 is not doing so well at the boxoffice - to say the least! - maybe it's a clear signal there's no particular public demand for this type of film at present. However, it's the female bits (no pun intended) that would have made the difference here, and I was quite intrigued as to how that would play out. It would have been great to see theatres hosting a Ladies' Night that doesn't feature a typical romantic comedy for a change. Guess that's gonna take a while longer to transpire, if it doesn't fall through at all.

Jurassic Park III: Raptor Motorcycle Pursuit

Year of release: 2001

Accessories:

-Motorcycle

-Detachable gun with rocket

-Alan Grant figure

-Velociraptor figure

Description: this motorcycle is quite detailed and looks pretty realistic. It’s mostly greenish brown with black highlights and a silver engine. Its tires are painted dark grey. A JP III logo can be found on the left side of the bike, along with some scratches on either side of the bike (appearing some vicious dinosaur attacked it). It comes with a yellow sticker with the InGen logo on it, which is supposed to be put on the right side of the bike, showing this vehicle is in InGen’s service.

Since I’m not a bike expert I’ll have to skip getting all technical on this toy. Suffice to say, it produces three funky sounds. The first can be made by moving the front part of the bike: by doing so, it will make bike noises. A second sound, which is basically a longer version of the first sound with some new details, can be produced by moving the same part of the bike several times, though I’m not entirely sure how many times because it doesn’t always work with me. A third sound can be made by activating the dino damage option: pushing the end part of the bike causes the seat to leap up, launching any figure which happens to sit on it, and produces some recognizable Raptor shrieks and crashing sounds, like a Raptor attacked the bike (which is of course what the designers undoubtedly had in mind).

A small gun can be attached to the front part of the bike, but it can also be used as a loose gun. This gun is painted black with a green button, and a green missile. Unlike most of Hasbro’s guns for this toy line, the rocket can be fired by simply pushing the button, instead of the dismal mechanism we encountered with the guns that came with the human figures.

The Alan Grant figure is quite similar to the loose Grant figure of this toy line. The head sculpt is the same, but the clothes are different. This figure sports a blue shirt and dark green pants, along with brown gloves, a light green belt, black shoes and a red bandana. A slight tear adorns his right leg, like Grant has had an unfortunate encounter with a dinosaur yet got away with it. The figure stands in a neutral position, and unlike the other figures it has extra joints in his legs, so these can move in multiple positions.

The Velociraptor figure has a simple paint job compared to most of the JP III Raptor figures. It’s mostly beige, with black spots and stripes all over its body. Especially noticeable are the cross shaped spots on its upper legs. It has bright yellow eyes with a red spot around them. Strangely enough, its lower jaw is slightly longer than his upper jaw. A black JP III logo can be found on its left leg. Its claws are not coloured differently than the rest of its body. It also has a dino damage wound on its tail, exposing bones and muscles. The Raptor stands in a stalking position and its tail is bent. Pressing the back of its head causes the head to move forward and open its mouth, as if making a biting move.

Analysis: this is quite a cool play set and certainly one of Hasbro’s best JP products. It has a lot of options and is pretty detailed. The bike is a real beauty with very cool options. It’s always cool to put the Grant figure in the seat and launch it in the air by pressing the rear end of the bike, even though the Raptor sounds are a bit odd if you’re not using the Raptor. The bike sounds add some believability to this vehicle. Also nice is the addition of a small retractable piece on the underside of the bike, so the bike can stand straight up. Such a neat little feature was certainly missed with Kenner’s Dino Snare Dirt Bike. The paint job of this bike is not too detailed, but that way it doesn’t get too busy. The detachable gun is quite good as well: it would be unfortunate if it couldn’t be used loose. The figure can also hold the gun, so he isn’t dependant on the bike for any much needed weaponry to fight off his prehistoric pursuers. It’s a good thing Hasbro decided to use the classic firing mechanism for this gun and not the one they used for the weapons that came with the human figures. This mechanism actually works right and launches a rocket in a straight line with a good hard impact on any dinosaur figure in its path.

The Alan Grant figure is a fine sculpt too. The neutral pose doesn’t make it look as ridiculous as the other human figures, which all take on the most annoying stances. The extra joints in the legs allow for greater playability. It also makes it look more convincing when this figure is riding the bike. Though it still doesn’t resemble Sam Neill all that much, it’s a nice figure by Hasbro’s standards.

The Velociraptor is less impressive, unfortunately. This figure does stand in a awkward stalking position, making it appear a bit fat. It’s also a real shame the claws aren’t coloured differently from the rest of its body. The head is pretty ugly, especially because of the weird lower jaw which is way too long. The overall paint job of this creature is not very good either: though it’s good its colouring is not as extreme as most of Hasbro’s other Raptor sculpts, in this case its too dull. The dino strike action also doesn’t do much, and looks a bit silly. And almost all of Hasbro’s dinosaur figures it has a dino damage wound that can’t be covered up: as always, it’s a real nuisance, and this case is no exception.

Playability: the bike sure has a few good playability options, no doubt there. The Grant figure is also a lot better than most of the other human figures, mostly because of the joints in his legs and the neutral position. Unfortunately the Raptor is disappointing by comparison, and reminds us of some of the electronic deluxe dinosaurs of this toy line which were also a letdown. It has moveable body parts, not only its limbs, but also the head and even the tail (though putting the tail in a different pose makes the figure look completely silly): but it’s still not a great Raptor. Keep in mind this vehicle is electronic: if you want to keep it in working condition, don’t go playing to wildly with it.

Realism: there were no bikes in JP III. There were however bikes used by the InGen hunters (hence the InGen logo sticker) in TLW, though none of these had guns. But those bikes were pretty similar to this bicycle in design and colour. Anyway, this vehicle looks like any good bike should. Like stated above the Grant figure doesn’t resemble Sam Neill much, nor does the clothing look like the outfit Grant sported in JP III (at least as far as the colours are concerned). Once again Grant’s distinctive cowboy hat is sorely missed. The dinosaur figure is recognizable as a Velociraptor, but isn’t very reminiscent in shape of the JP III Raptors: however, the paint job looks a lot like the colours we saw on the female Raptor in JP III, which had the same black spots (even the cross shaped ones) on a similar beige skin.

Repaint: no. However, both the Raptor and the Grant figure would be repainted and used in this same JP toy line for the Raptor Attack Play Set. Fortunately this is the only case of repainting toys within this toy line.

Overall rating: 8/10. Even though the Raptor is far from the best dinosaur sculpt I’ve ever seen, fact remains the motorcycle is a great toy and the gun and Grant figure are also quite good. It has many playability options compared to most of Hasbro’s toys and is a great play set in itself. It’s worth getting (at least if you’re a bit open to Hasbro’s JP works), but it isn’t always findable. You may have to search for it a bit, and it might not be the cheapest toy around, but I would say it’s worth any JP fan’s while.

Today's News: dumb dinosaurs and jungle automata

 http://www.moviescene.nl/p/156944/pixars_good_dinosaur_opnieuw_aangepast

I have a bad feeling about this one. And not just because there's talking dinosaurs present, though that's never a good sign (eh, WWD3D?). The Good Dinosaur has been reported to feature its fair share of production difficulties, and now it appears the whole thing needed to be started largely from scratch, even though the majority of the voice acting had already been recorded. Of course, major restructuring of Pixar films is part of their routine by now. Toy Story, too, had to be started all over again, and few will argue that final result didn't work out as well as the first concept would have done. Then again, the last Pixar movie to experience severe production diffulcties was Brave, and that finished film wasn't among Pixar's best efforts. It really can go both ways. Of course Lithgow says it's gonna be even better than before, but that's not a very reliable statement; he's not likely to say the opposite before the movie has hit theaters. Actors and other assorted crewmen always come clean about disappointing work after the audience has had to experience their failures for themselves. Replacing the original director, who did the wonderful Up, by someone who thus far has only directed a single Pixar short by comparison, doesn't bode well. But then, there's talking dinosaurs in here, so for me the project was going awry from the get-go.

http://www.moviescene.nl/p/156960/blanchett_en_bale_in_jungle_book_origins

The Jungle Book war is on! You'd think Disney's The Jungle Book would have an edge, with a grand cast including the likes of Scarlett Johansson, Ben Kingsley and Bill Murray, but Warner's Jungle Book: Origins, too, has assembled a stellar cast to stay in the competition. Cate Blanchett, Christian Bale, Benedict Cumberbatch?! Suck on that, Disney! Considering both movies deal with the same subject matter in a very similar way, combining live-action with digital animals, and now both include a top-notch cast of seasoned and popular voice actors, the question is which of the pair has the edge. I think I'll have to say it's Warner's Origins, based on their choice of director. Andy Serkis just has much more experience with both animals and motion capture, and that's key. He understands the technology, plus he understands the biology. Jon Favreau, who directs Disney's take on the story, doesn't have the amount of experience with the natural world Serkis does. Also, Serkis has a whole extra year getting things right and working out the technical aspects. Not to mention he gets to see the competitor beat him to theaters so he can witness its pitfalls and carefully avoid them to make for a superior film. Time is not on Favreau's side. However, he has the directing experience, as this is Serkis' true feature film directing debut (not counting his job as Second Unit Director on the Hobbit movies). I guess both movies are relatively even matched. It sure as heck won't be a matter of casting in both cases.

http://www.moviescene.nl/p/156923/eerste_posters_dumb_and_dumber_to

Oh wow, a mindless Hollywood comedy making fun of another film in its promotional campaign. Like that's never been done. I gotta say, this choice of poster post-modernism is a no-brainer (pun, duh!). And considering the general reception of Lucy (despite its financial success) by both critics and audience - both parties agreed it made little sense and was utterly devoid of logic - I think the similarities won't end there. But maybe that's just because I care naught for Dumb and Dumber To and don't have any particularly positive hopes for this one. I didn't see the original, which by now is twenty fucking years old, so I won't bother with this excessively late and therefore unwarranted sequel. At least it's safe to say only the marketing campaign will rip off other Hollywood films, unlike most brainless Hollywood comedies whose sole plot seems to be based around that single notion.

http://www.moviescene.nl/p/156959/eerste_trailer_automata

I think it's safe to say everybody's first reaction to this trailer will be 'I, Robot much?' Both from a plot perspective and from a design point of view the similarities between both pictures are remarkable. Even though Asimov's 'Three Laws of Robotics' are standard fare in many Sci-Fi works in film and literature these days, this movie seems to take more than a few pages from Asimov. The trailer also hints there's many a character trait Will Smith's and Antonio Banderas' characters from both movies share. Can't say Banderas looks much like an insurance fraud investigator, though in the future, who knows what changes to their image they made? Still, I'm intrigued. It's a Spanish/American co-production starring an international cast and helmed by a relatively rookie Spanish director, so it's bound to be something other than your average Hollywood action flick, which is basically what I, Robot was, though it was a good one at that. The trailer suggests these robots are evolving more or less on their own accord rather than because of outside interference in their programming, which is also an appealing notion bound to raise some juicy existential questions if adequately explored. Other than that I remain on the fence for this one. You just can't judge a film like this based on a single trailer, they're too deceiving. I won't be programmed by a trailer to believe a movie is something when there's a good chance the final product will prove to turn out to be something else entirely.

Jurassic Park III: Air Heli-Sabre Marine Copter

Year of release: 2001

Accessories:

-Helicopter

-Missile

-Dino Damage piece

-Pilot figure

Description: this small chopper is about 20 centimetres in length and is coloured mostly green. The front part of the vehicle is painted in a dark metallic green, while the rest is painted in a lighter shade of green. It sports black propeller blades, as well as a dark grey tail piece and landing gear. The cockpit window is transparent green and the cockpit can hold one figure. Right under the blades a detachable piece of transparent green plastic is located, giving the impression an aggressive dinosaur attacked the chopper and did some dino damage. Removing this piece exposes a silver engine with a red button; it also causes a damage sound (which can also be made without the damage piece by just pushing the red button). Two more sounds can be made with this aircraft: first, by rotating the round button on the underside, the propeller blades also rotate and a typical chopper sound is produced. Second, by moving the landing gear on the underside, a firing sound is made, and when loaded, a missile can be launched as well. The chopper is nicely detailed for a vehicle this size, but not overly so. A JP III logo can be found on the left side of the front part.

The Pilot figure is dressed in a light green pilot outfit, adorned with darker green stripes. He also wears black shoes and gloves and a grey belt. He sports an interesting (irremovable) red helmet with black breathing equipment on it which runs to his chest. This breathing tube is detachable from his chest but it doesn’t seem to serve a purpose.

Analysis: this is a good and fairly realistic (as far as I know, but I’m no expert on aviation) military aircraft with some cool options. The sounds are all fine, and so are the actions it can perform. The rotating blades option is an interesting new feature I missed on Kenner’s helicopter sculpts, and the accompanying sound makes it more lifelike. The dino damage piece is a nice addition, though not very original. The firing mechanism used for this toy is similar to the one used for the weapons of the human figures from this toy line, except it works better in this case. The landing gear pushes the missile out (you don’t have to use your fingers this time), but it goes in a straight line and has a decent enough impact force to knock smaller figures over. The firing sound is a bit weird though, but not irritatingly so.

The paint job of this chopper is nothing special, but good enough. Green and black are of course usual colours for military aircraft, so it’s reasonable to assume the designers didn’t want to go all wild and use much different colouring. Nevertheless it would be cooler if they had painted some of the details in different colours, because now it’s quite monochromatic. The colour of the cockpit window piece, transparent green, is rather unrealistic: normal transparency would have looked better. The pilot figure perfectly fits in this cockpit though, but unfortunately most other JP III figures don’t. It would have been great had Hasbro made a bigger helicopter, similar to the ones we actually got to see in the JP III movie, capable of carrying more people. Still, this model is good enough.

The pilot figure is okay, but not brilliant. Like the chopper the paint job could have been better, and a removable helmet would certainly be an improvement. Fortunately the figure stands in a relatively neutral position, unlike most of the other human figures from this toy line. He does hold his arms in an odd pose though: it reminds me of the way C-3PO (from the Star Wars movies, obviously) holds his. However, this way the figure fits easier in the cockpit, so at least it serves some purpose.

Playability: good enough. The chopper has a nice number of options and actions, as well as some good sound effects. Though it’s not very big it’s a cool figure to attack dinosaur figures with, or of course to be mercilessly crushed by one of them big predatory dinosaur figures. The pilot figure is decent, but nothing more. It doesn’t work too well on it’s own, but together with the vehicle it makes a formidable pair. This helicopter is electronic, and more fragile than I expected (at least my particular model is). I suggest you be careful with it and don’t get too rough, because that might damage the electronics and nullifies the funky sounds, which would be a tremendous shame.

Realism: there was no helicopter of this type in the movie as far as I know. It certainly doesn’t remind me of any of the choppers I saw in the JP movies. Nevertheless it looks like a small military aircraft might look, mostly because of the paint job and the look of the pilot. The pilot also looks different from the pilots seen in the three JP movies, but he’s without a doubt a pilot with that helmet of his.

Repaint: no. Neither this model nor the pilot would be repainted for other toy lines.

Overall rating: 7/10. It’s a good model and has some neat features and cool sound effects. Though the pilot isn’t really impressive and the electronics of the chopper have a tendency to break easily (at least in my case), it doesn’t make much difference for the overall coolness of this realistically designed military craft. If you want one I suggest you get it, because it’s a fine model and should provide for some fun interaction with other JP figures. It’s not really rare, but can’t be found all that easily either. You might have to look for it somewhat and it may not be cheap, but it’s worth it.

Today's Article: 'It's a mad house!': de dystopische sciencefictionfilm 1968-1977, Part 7

 

Paragraaf 3.2: Milieuproblematiek in het sciencefictiongenre

In tegenstelling tot in het geval van technofobie was er voor de jaren zeventig nooit sprake geweest van expliciete weergave van milieuproblematiek in het sciencefictiongenre. Immers, zoals de vorige paragraaf aangaf werd de staat van en het menselijk effect op het milieu pas in de jaren zestig een concreet maatschappelijk issue. Uiteraard werd in sciencefictionfilms van voor deze periode wel conflict tussen mens en natuur getoond, waarbij het 'terrestrial creature' subgenre als beste voorbeeld kan dienen (zie p. 25): in dit genre wreekt de natuur zich op de mens die met zijn verwoestende uitvindingen (de atoombom) de natuur vernietigt en daardoor ook zichzelf schade berokkent. Echter, de mens overwint de natuur vervolgens, vaak dankzij verwante atoomenergie, waarmee de films aangeven dat de mens een duale verhouding heeft met zijn technologie: enerzijds kan technologische ontwikkeling de mens schaden, maar tegelijkertijd dient het de menselijke vooruitgang. Technologie helpt de mens de natuur te ontstijgen, zodat de mens in zijn voortbestaan niet meer van de natuur afhankelijk hoeft te zijn. 'Terrestrial creature' films zijn zowel een waarschuwing voor als een positieve bevestiging van technologische ontwikkeling.¹ De wrok van de natuur vormt voor de mens een antagonist die met technologie overwonnen kan worden.

Deze houding tegenover de natuur verdween grotendeels in het sciencefictiongenre in de jaren zestig. Zoals eerder vermeldt, in de periode 1968-1977 is het 'terrestrial creature' subgenre slechts in de marge van het genre aanwezig, terwijl het in de jaren vijftig een prominent subgenre was. Met deze verschuiving in het genre verandert ook de boodschap die sciencefictionfilms ten opzichte van de natuur verkondigen: niet langer is de natuur een antagonist. De boodschap draait niet meer om de strijd van de mens tegen de natuur, maar om de plaats die de mens in de natuur inneemt.² Als er al een strijd gestreden wordt in het genre, is het de strijd van de mens met zichzelf om wat hij de natuur, en daarmee zijn eigen bestaan, zijn leefmilieu, heeft aangedaan.

Want voor dit thema geldt, evenals voor het thema technofobie, dat de mens zelf de werkelijke boosdoener is. In verband met technofobie heeft de mens zijn eigen noodlot over zich afgeroepen door machines te ontwikkelen die zich tegen de mens keren. Ten opzichte van milieuproblematiek is de mens de schuldige omdat zijn kortzichtigheid een onleefbare wereld heeft geschapen die hem dreigt de das om te doen. De term 'schuldig' is in deze context extra van toepassing omdat de mens direct, zonder tussenkomst van andere (buitenaardse) intelligentie, de penibele situatie heeft veroorzaakt. Waar in het vorige thema de mens op zijn minst onwetendheid (hoewel niet per se onschuld) kan worden verweten, omdat de intelligente machines die hij vervaardigd heeft tegen zijn wens in het kwaad verrichtten, is dat voor dit thema niet het geval. Van de verschillende thema's die in deze scriptie behandeld worden is de term 'critical dystopia' hier het meest relevant: het dystopia dat 'environmental science fiction' toont geeft een kritische reflectie op de tijdsgeest van de zeventiger jaren, waarin de milieuproblematiek bijna dagelijks in het nieuws was, en geroepen werd om actie teneinde het milieu te ontlasten. Door een beeld te schetsen van een toekomst waarin destijds (lees: de jaren zeventig) geen of onvoldoende actie ondernomen is, sporen de films de toeschouwer indirect aan om nu actie te ondernemen om het tij op tijd te keren. Het op het milieu gerichte deel van het sciencefictiongenre speelt zich in deze periode uitsluitend af in de toekomst, variërend van de nabije toekomst (te rekenen in decennia) tot de verre toekomst (te rekenen in eeuwen). Hoe ver in de toekomst ook, het is te laat om de milieuproblematiek nog effectief te bestrijden. Want de mens heeft zijn verantwoordelijkheid ten opzichte van de wereld waarin hij leeft vroeger (dus: in het heden) ondanks alle waarschuwingen verzuimt, waardoor zijn leefomgeving, het milieu om hem heen, in deplorabele staat kwam te verkeren, met als gevolg dat ook zijn eigen bestaan, in de vorm van zijn afstammelingen, gevaar loopt. Dit is niet de toekomst die we tegemoet willen gaan, dus laten we er nu wat aan doen, stellen deze films.

Hoe aanwezig was milieuproblematiek in het sciencefictiongenre in de periode 1968-1977? In mijn corpus van 29 films houden elf films zich bezig met milieuproblematiek, waarvan het voor vier films expliciet het hoofdonderwerp is. Deze 'milieubewuste' films spelen zich af in een maatschappij die stervende is dankzij het mismanagement van de mens. De natuurlijke wereld verdwijnt of is al verdwenen (Silent Running), terwijl de menselijke samenleving instort door voedselschaarste en anarchie (Soylent Green, No Blade of Grass (USA: Cornel Wilde, 1970)). Zeven van de tien tonen een post-apocalyptische wereld, waarin de mens zich staande probeert te houden (Planet of the Apes, The Omega Man). In deze films is het niet zozeer de natuur zelf die het moet ontgelden, maar het menselijke leefmilieu: de mensheid is overgeleverd aan de meest onverbiddelijke soort natuur die niet in staat is een grootschalige populatie mensen in leven te houden. Hierdoor zwerft de mens eenzaam rond in een verwoest landschap (A Boy and His Dog), of heeft hij zich verschanst in een kleinschalige maatschappij, afgesloten van de (natuurlijke) buitenwereld (zoals de in Hoofdstuk 1 besproken technocratie, onder andere in Logan's Run). Hoewel de natuur in deze post-apocalyptische films vervormd is, is milieuproblematiek slechts impliciet van belang: een verpest milieu is een oorzaak van de status quo in deze films, alsmede een decor waarin het verhaal zich afspeelt. In alle elf films is de miserabele staat van de wereld echter de schuld van de mens. De natuurlijke wereld treft geen blaam, maar is het slachtoffer van menselijke verkrachting.

Hoe heeft de mens het zover laten komen? In de vorige paragraaf stelde ik dat drie belangrijke factoren een rol speelden in het gepubliceerde werk over milieuproblematiek dat 'environmental awareness' verspreidde: overbevolking, schaarste en vervuiling. Deze drie thema's spelen ook een rol in het sciencefictiongenre, waarbij de nadruk ligt op overbevolking, die de andere twee factoren veroorzaakt.³ Een vierde thema dat de sciencefictionfilms opvoeren in deze context is oorlog, nucleair of biologisch/bacteriologisch. Het concept van dit laatste type oorlogsvoering was nieuw voor het sciencefictiongenre destijds, maar werd al snel even frequent ingezet als nucleaire oorlogsvoering (bijvoorbeeld in The Omega Man, The Andromeda Strain en No Blade of Grass).⁴ Ook dit thema is ondergeschikt aan overbevolking: overbevolking leidt tot schaarste, wat vervolgens weer leidt tot oorlog en de vervuiling die dit met zich meebrengt. 

 

In alle gevallen kan eens te meer de vinger gewezen worden naar technologie als oorzaak. Overbevolking is het resultaat van technologische ontwikkeling die het leven van de mens er te gemakkelijk op heeft gemaakt: de technologie heeft de mens zoveel voordelen gebracht dat er een 'menselijk overschot' is ontstaan dat de natuurlijke wereld niet meer kan handhaven.⁵ Natuurlijke bronnen worden onbezonnen opgemaakt waardoor er schaarste ontstaat. Tegelijk slaagt technologie er niet in om de afvalstoffen van de menselijke populatie (zwerfafval, chemisch afval, smog) adequaat weg te werken, waardoor deze zowel de natuur als de mens langzaam verstikken. Ook heeft de mens levensruimte nodig, en offert zij de natuurlijke wereld hiervoor op (in de vorm van grootschalige of complete ontbossing). Tot hier loopt de “historische achtergrond” van de dystopia's in Soylent Green, Silent Running en Z.P.G. In het post-apocalyptische gedeelte van de 'environmental science fiction' escaleert de situatie echter verder. Tussen naties ontstaan oorlogen over levensruimte en bronnen waarbij nucleaire en bacteriologische wapens (opnieuw technologie) niet geschuwd worden. Dit leidt tot het einde van de menselijke beschaving, waarna de mens moet overleven in een post-apocalyptische wereld, hetzij in een van de verwoeste buitenwereld afgezonderde gemeenschap (zoals de technocratie in Logan's Run en THX 1138), hetzij in een dor, primitief landschap (Planet of the Apes), of in enkele gevallen allebei, waarna een conflict ontstaat tussen de verschillende “typen overlevenden”, diegenen die zonder en diegenen die met technologische hulp overleven (A Boy and His Dog, Zardoz). De milieuproblematiek in het sciencefictiongenre kent een duidelijk technofobisch aspect, maar de nadruk ligt op het probleem zelf, niet op de technische mogelijkheden dit het probleem hebben doen ontstaan. Bovendien geldt voor zowel milieuproblematiek als technofobie dat de mens de oorzaak van beide is.

Evenals het geval was in de besprekingen van de milieuproblematiek in de jaren zestig en zeventig kent de sciencefictionfilm uit deze periode een dubbele moraal wat betreft technologie. Enerzijds is het een feit dat technologische ontwikkeling een oorzaak van milieuproblematiek is. Anderzijds kan technologie helpen de situatie op te lossen. Wat deze laatste opvatting betreft, het sciencefictiongenre gaat verder en suggereert soms dat technologie beter voor de natuurlijke wereld kan zorgen dan de mens zelf, en er meer respect voor heeft (voor zover machines het begrip 'respect' doorgronden). Dit geldt voornamelijk voor artificiële intelligentie, computers en robots. 

 

Zo weigert Proteus, de computer in Demon Seed, mee te werken aan een mijnbouwproject dat het ecosysteem in de zee kan verwoesten, ook al is het de mens van dienst. Hij stelt:

I refuse this program for the mining of the Earth's oceans. The destruction of a 1000 billion sea creatures to satisfy man's appetite for metal is insane. [...] I refuse to assist you in the rape of the Earth.

Proteus stelt menselijke welvaart niet boven het behoud van ecosysteem, in tegenstelling tot zijn scheppers. Voor hem is zelfs plankton van waarde, waarmee hij aangeeft een dieper respect voor het ecosysteem te hebben dan de mens zelf. Vergelijkbaar dicteert Colossus, in zijn monoloog aan de mensheid (zie paragraaf 2.4, p. 52-53): 'Under my absolute authority, problems insoluble to you will be solved: famine, overpopulation, disease'. Om deze problemen tegen te gaan is een gezond milieu nodig. Dit citaat geeft aan dat Colossus de waarde van het milieu voor het welzijn van de mens inziet en stappen zal ondernemen om de natuurlijke wereld te onderhouden, onder andere door bevolkingsgroei te beheersen. Computers, ondanks hun controle over het lot van de mens, hebben het beste met het milieu voor.

Een ander voorbeeld: het conflict tussen mensen over het lot van de laatste vegetatie in Silent Running – beschermen, of vernietigen wegens kostenbesparing? – mondt uit in de zelfopoffering van de protagonist die strijdt voor het behoud van de laatste natuur, die aan boord van een ruimteschip is geplaatst omdat er op Aarde geen ruimte meer voor was. Hij laat de tegenpartij denken dat zijn schip, met hem en alle planten aan boord, vernietigd is, maar in werkelijkheid stuurt hij de natuur de ruimte in, in handen van 'drones', kleine onderhoudsrobots. Deze krijgen van hem de opdracht om voor de overgebleven Aardse planten te zorgen in de hoop dat de mensheid ze ooit zal terugvinden wanneer zij inziet dat natuur wel degelijk van belang is. Hoewel technologische ontwikkeling het milieu op Aarde de das omdeed en de mens haar interesse in de natuur verloor, kan technologie voor de natuur zorgen als de mens zelf het niet meer doet, stelt Silent Running.⁶

 

Wanneer de mens heeft gefaald en de hulp van de machine inroept, neemt de machine de verantwoordelijkheid voor het milieu over. Technologie an sich is niet het probleem en kan het milieu zelfs van dienst zijn, stelt het genre. Overeenkomstig menen Ryan en Kellner dat 'technology […] in itself is not, by nature, or ontologically evil, but is being subject to changes in meaning according to context and use'.⁷ Een film als Silent Running die stelt dat technologische ontwikkeling de ondergang van de natuur betekende maar benadrukt dat technologie ook positief gebruikt kan worden voor milieubehoud is niet technofobisch, maar legt de schuld puur bij de mens. Het is het menselijk misbruik van technologie dat leidt tot de ondergang van het milieu en van de mens zelf. Geleid door waarden als respect voor de natuur en milieubesef kunnen mensen hiertegen optreden en vinden zij in technologie een bruikbare bondgenoot.

Milieuproblematiek is internationaal, zo stelde ik in de vorige paragraaf. Het milieu houdt zich niet aan menselijke grenzen en moet mondiaal bestreden worden. Het sciencefictiongenre reflecteert de 'internationaliteit' van deze boodschap: de consequenties van de onmacht in het verleden om milieuproblemen op te lossen, hebben de menselijke toekomst in deze films als geheel getroffen. De meeste films (afgezonderd die paar films wiens verhaal zich in de ruimte afspeelt) spelen zich uiteraard wel af op nationaal niveau, het zijn immers nationale (Amerikaanse of Britse) producties.⁸ Maar de problemen die de films in hun plot aankaarten zijn voor het overgrote deel wereldwijd. De overgebleven natuurschoon in Silent Running is de laatste bestaande natuur: er is op de hele wereld geen natuur meer over. Het virus dat gras doodt in No Blade of Grass is een pandemie: slechts in enkele regio's op Aarde is het nog niet doorgedrongen, waardoor deze gebieden door hun overheid streng bewaakt worden om hongerige immigranten uit de rest van de wereld buiten te houden. De overbevolking en vervuiling in Soylent Green en Z.P.G. zijn wereldwijd, evenals het post-apocalyptisch landschap in A Boy and His Dog, Zardoz en Logan's Run (afgezien van de afgesloten enclaves in deze films). De mens, stellen deze films, weigert milieuproblematiek op de juiste schaal te bestrijden, waarop het hele ecosysteem en vervolgens de hele mensheid wereldwijd de prijs moet betalen. Dit 'internationale gevoel' van milieuproblemen die wereldwijd zijn en ook zo bestreden moeten worden, was nieuw voor het sciencefictiongenre.⁹ In de vijftiger jaren was het vooral Amerika dat bedreigd werd door de natuur ('terrestrial creatures'), waarop zij vervolgens haar eigen boontjes dopte. Een dergelijke tactiek was ontoereikend voor de problemen in de zeventiger jaren: samenwerken of samen ten onder gaan luidt het devies.

Echter, internationale samenwerking leidt niet noodzakelijkerwijs tot oplossingen in de sciencefictionfilm van de jaren zeventig. Vergelijk Colossus: The Forbin Project: in deze film wordt de wereld bedreigd door een gemeenschappelijke vijand, waarna de VS en de Sovjet-Unie de handen ineen slaan om het probleem op te lossen, en toch falen zij. Het is echter bewonderenswaardig dat ze probeerden samen te werken: dit gebeurt helaas niet bij milieuproblematiek, eveneens een gemeenschappelijke vijand, maar dan een reële. Zonder internationale samenwerking is er geen hoop: dit is een belangrijke boodschap voor milieuproblematiek in de werkelijkheid, die in de 'critical dystopias' in het sciencefictiongenre juist door de afwezigheid van zulke samenwerking en de nadruk op de 'internationaliteit' van de crises in deze films onderstreept wordt. Deze films tonen ons een voorbeeld van hoe het niet moet, willen we ervoor waken dat zulke dystopia's bewaarheid zullen worden.

Het onvermogen om internationaal samen te werken wordt gespiegeld in de post-apocalyptische 'environmental science fiction', waarin losse groepen mensen afzonderlijk overleven, als het ware in aparte “naties”. In dergelijke films is er doorgaans een “natie” die geavanceerder is dan de andere, een technologische enclave: deze probeert de status quo voor het eigen voordeel zoveel mogelijk te handhaven, ten koste van de minder ontwikkelde groepen. In Planet of the Apes regeert de primaat over de mens, die vervallen is tot dierlijke barbarij. In de vruchtbare streken die niet verwoest zijn door oorlogen is onvoldoende ruimte voor zowel apen als mensen, waardoor de laatsten hardhandig opgejaagd worden (wat in Beneath the Planet of the Apes resulteert in onvervalste genocide). 

 

In Zardoz zijn de overlevende mensen onderverdeeld in drie groepen. De eerste groep is de Brutals, verwilderde mensen die zo goed en zo kwaad proberen te overleven. Ten tweede zijn er de Eternals, een afgesloten gemeenschap van onsterfelijke maar steriele wetenschappers, die langzaamaan bezwijkt onder de druk van de zinloosheid en verveling die onsterfelijkheid met zich meebrengt. De derde groep is de Exterminators, een groep wildemannen die door de Eternals gebruikt wordt om Brutals te doden of in te zetten voor gedwongen landarbeid (om voedsel voor de Eternals te verbouwen) zodat deze geen bedreiging vormen voor hun eigen gemeenschap. De Eternals heersen over de wereld, maar ondanks hun problemen weigeren ze oplossingen buiten de eigen gemeenschap te zoeken, terwijl hun kennis gebruikt kan worden om een betere wereld voor alle partijen te scheppen. 

In A Boy and His Dog is de hele wereld een post-apocalyptische woestijn waar schamele overlevenden zoeken naar brandstof, voedsel en vrouwen (de overlevenden zijn hoofdzakelijk mannen, terwijl vrouwen tot minder dan menselijk, producten als brandstof en voedsel, zijn gereduceerd). Onder de grond ligt een stad genaamd 'Topeka', waar een meer ontwikkelde beschaving heerst, gemodelleerd naar het Amerikaanse 'suburbia' van de vijftiger jaren. Ook deze enclave, althans haar mannelijke inwoners, is steriel, waardoor af en toe mannen uit de bovenwereld door vrouwen naar beneden gelokt worden om als zaaddonor te dienen en vervolgens gedood worden. Een integratie van de boven- en onderwereld is geen optie, aangezien beide partijen gemotiveerd worden door eigenbelang en niet inzien dat samenwerking alle belangen dient.

In alle gevallen kunnen de verschillende groepen overlevenden niet samenwerken ondanks hun gemeenschappelijke problemen, hoofdzakelijk omdat de geavanceerde enclaves neerkijken op de andere groepen, als een punt van kritiek op de Westerse houding (destijds, maar nu nog) op de Derde Wereld. De onderontwikkelde “naties” zijn alleen goed voor exploitatie ten bate van de heersende beschaving (die meestal met geweld afgedwongen wordt): hun problemen, zelfs het recht op voedsel en overleven, is geen punt van zorg van de ontwikkelde “naties”. Het feit dat allen feitelijk hetzelfde doel nastreven, namelijk overleven in een aangetaste wereld, wordt niet erkend: het is ieder voor zich met de middelen die men tot beschikking heeft, en de geavanceerde enclaves hebben nu eenmaal meer middelen. Samenwerking tussen deze “naties” wordt niet als optie beschouwd, terwijl de problemen eigenlijk gemeenschappelijk zijn. Bovendien ligt de sleutel tot overleven juist in de vreedzame samenwerking tussen alle partijen, maar de ontkenning hiervan leidt tot het handhaven van de problemen, of zelfs een verslechtering van de situatie. 

 

In Beneath the Planet of the Apes eindigt het onvermogen van de apen om vreedzaam samen te leven met mensen in de totale vernietiging van de Aarde. De Exterminators in Zardoz kunnen de steriliteit van de Eternals opheffen, maar voor het zover kan komen keren zij zich tegen hun meesters met als resultaat massamoord op de Eternals. De hogere beschaving in A Boy and His Dog gebruikt de bovenwereldse mensen puur voor eigen doeleinden en doodt ze als ze niet meer nodig zijn. Het echte probleem, de steriliteit, wordt genegeerd: om het voorgoed op te lossen zouden de onder- en bovenwereld geïntegreerd moeten worden, zodat de onderwereld niet meer in haar voortbestaan bedreigd zal worden en de mensen uit de bovenwereld toegang krijgen tot voedsel en bronnen. De 'internationaliteit' van alle problemen wordt in deze films niet erkend, net zoals de internationale samenwerking om milieuproblematiek tegen te gaan achterwege blijft. Deze films stellen dat de geavanceerde Eerste Wereld weigert samen te werken met de onderontwikkelde Derde Wereld waardoor de problemen blijven, of allen uiteindelijk ten onder gaan.

Biedt 'environmental science fiction' überhaupt hoop, of schetst zij slechts een mogelijke miserabele toekomst waarin alle hoop al vervlogen is en het enige wat gedaan kan worden veel eerder – in de jaren zeventig – had moeten gebeuren? In vrijwel alle gevallen is er tenminste enige hoop, hoewel het vaak slechts om een schrale troost gaat. In alle sciencefictionfilms is het onmogelijk voor het ecosysteem om volledig te herstellen, maar een mogelijkheid wordt gevonden om de status quo iets minder dystopisch te maken. Doorgaans weten de protagonisten anderen de mogelijkheid te bieden om te ontsnappen aan hun leed, soms ten koste van zichzelf.¹⁰ Desondanks is een hoopvol einde hier doorgaans een open einde: of het de mens dankzij de nieuwe hoop goed zal verlopen wordt niet getoond, het publiek kan er slechts naar gissen. Zo lukt het Logan om de mensheid van de technocratie te bevrijden in Logan's Run, maar kan de mensheid zichzelf wel redden in de barre post-apocalyptische wereld buiten de technocratie? In The Omega Man creëert de protagonist een geneesmiddel voor het virus dat bijna de gehele mensheid heeft uitgeroeid en geeft hij het aan de laatste overlevenden in de hoop dat zij een nieuwe samenleving kunnen opbouwen, waarna hij gedood wordt door de mutanten die door dit virus zijn geschapen. Of dit handjevol overlevenden zich inderdaad zal handhaven in een wereld vol mutanten lijkt echter onwaarschijnlijk. In Z.P.G. slagen de protagonisten erin te ontsnappen aan de overbevolkte maatschappij waarin het krijgen van kinderen strafbaar is met de dood. Maar zij kunnen de wereldwijde vervuiling niet ontvluchten, en gezien de omvang van de overbevolking zullen zij zeker opnieuw met het repressieve systeem in aanraking komen.¹¹ Er is hoop, zegt het sciencefictiongenre, maar deze is altijd betrekkelijk: de wereld zal nooit meer zo mooi en gezond worden als zij was. Zelfs de technologie, waar de mensheid haar hoop op richt, is niet capabel om de situatie terug te draaien, ze kan hoogstens minieme verbetering aanbrengen. Als overbevolking en vervuiling al bestreden kunnen worden, dan had dat in een veel eerder stadium moeten gebeuren.

1Brereton 2005: p. 139

2Dit is een ecocentrische boodschap. In het ecocentrisme draait het om de plaats die de mens in het ecosysteem inneemt. Pepper 1984: p. 28. Mensen onderscheiden zich van andere organismen doordat zij hun omgeving aan de eigen behoeften aanpassen in plaats van zich aan te passen aan hun omgeving. Een belangrijke vraag in de ecologie van de zeventiger jaren was welke rol mensen met betrekking tot de natuur moesten innemen: het bleek inmiddels duidelijk dat zij hun omgeving niet eindeloos konden aanpassen. Ecocentrisme was zodoende een prominent begrip in deze periode.

3Dean duidt overbevolking aan als het meest dominante thema in het sciencefictiongenre tussen 1970 en 1977, wat in de films leidt tot het ontstaan van dystopische samenlevingen. Dean 1978: p. 37-38. Gezien de hoeveelheid thema's en problemen (en de diversiteit aan dystopia's) die het genre in de Tweede Golf bespreekt ben ik niet van mening dat er zoiets is als een 'meest dominant thema', maar in 'environmental science fiction' is het inderdaad een frequent gebruikt gegeven, wat aangeeft dat Dean niet per se ongelijk heeft.

4Brosnan 1978: p. 198

5Telotte, J.P. Science Fiction Film. Cambridge: Cambridge University Press, 2001: p. 104

6Ingram, David. Green Screen: environmentalism and Hollywood cinema. Exeter: University of Exeter Press, 2000: p. 180-181

7Ryan en Kellner 1990: p. 62

8De enige internationale co-producties in mijn corpus zijn Barbarella (FR/ITA: Roger Vadim, 1968), 2001: A Space Odyssey (UK/USA) en A Clockwork Orange (UK/USA). Barbarella is een vreemde eend in de bijt, aangezien het de enige film in mijn corpus is die niet Amerikaans of Brits is (maar wel Engelstalig).

9Nagl, Manfred, David Clayton. ‘The Science Fiction Film in Historical Perspective’, Science-Fiction Studies, vol. 10, nr. 3 (1983): p. 268

10Dergelijke zelfopoffering vindt plaats in Silent Running, Beneath the Planet of the Apes, Soylent Green en The Omega Man. Opvallend is de hoofdrol van Charlton Heston in de laatste drie films, als de protagonist die zich in het belang van de mensheid opoffert. Het bleek een terugkerend motief in Hestons oeuvre.

11Z.P.G. is direct geïnspireerd door het werk van Paul Ehrlich, The Population Bomb (zie p. 56-57). De afkorting staat voor Zero Population Growth, en duidt op de maatregelen die genomen moeten worden om overbevolking tegen te gaan (in de film een verbod op voortplanting). Zero Population Growth is ook de naam van een organisatie waarvan Ehrlich medeoprichter was (gesticht in 1968, bestaat tegenwoordig onder de naam Population Connection). Het doel van deze organisatie is mensen voorlichting over de gevaren van overbevolking te geven en te lobbyen voor een stabiele wereldbevolking. In een geval als dit liet het sciencefictiongenre zich direct inspireren door het actuele werk van ecologische schrijvers.